Odżywianie
Zapotrzebowanie żywieniowe – to potrzeby organizmu odnoszące się do poszczególnych składników odżywczych pod względem ich ilości i jakości. Jest ono zmienne dla osób różnej płci, wieku, wykonywanej pracy, warunków klimatycznych.
Składniki odżywcze – spełniają trzy podstawowe zadania:
są źródłem energii niezbędnej do procesów życiowych i aktywności (tłuszcze i węglowodany)
są materiałem budulcowym – budowa i odnowa komórek i tkanek (białko, niektóre sole mineralne: wapń, fosfor, żelazo)
wpływają na regulację procesów życiowych (witaminy i składniki mineralne)
Wyróżnia się następujące grupy składników odżywczych:
cukrowce, czyli węglowodany
tłuszczowce
białka
witaminy
składniki mineralne
woda
enzymy
Wszystkie składniki odżywcze, witaminy i sole mineralne ulegają w organizmie przemianom. Całość tych przemian nazywamy metabolizmem (anabolizm + katabolizm).
Anabolizm – synteza lub odbudowa – to proces przebiegający w komórkach przy pomocy energii czerpanej ze spalenia, czyli rozkładu składników odżywczych (tzw. energia chemiczna).
Katabolizm – rozkład, czyli spalanie – to proces, w którym ta energia chemiczna zostaje przetworzona na inne postacie energii, tj. mechaniczną, cieplną, które są niezbędne do pracy i czynności życiowych.
Składniki pokarmowe – są to najmniejsze cząstki organiczne i nieorganiczne, które po uwolnieniu w procesie trawienia mogą być wchłonięte w przewodzie pokarmowym i wykorzystane przez organizm.
Funkcje składników pokarmowych:
budulcowa
energetyczna
regulująca
Ilość wytworzonej przez organizm energii określa się w kilokaloriach.
1 kcal – to taka ilość ciepła, jaka jest potrzeba do ogrzania 1000 ml wody o 1 C.
Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne:
dzieci 1-3 lat – 1300 kcal
dzieci 4-6 lat – 1700 kcal
dzieci 7-9 lat – 2100 kcal
dzieci 10-12 lat – 2600 kcal
dziewczęta 13-20 lat – 2880 kcal
chłopcy 13-20 lat – 3700 kcal
kobiety – 2800 kcal
kobiety karmiące – 3400 kcal
mężczyźni ciężko pracujący – 4500 kcal
starsi – 2300 kcal
Prawidłowe odżywianie się to:
Przestrzeganie prawa bilansu energetycznego tzn. Należy tylko tyle spożywać ile wymaga prowadzony styl życia.
Maksymalne wyeliminowanie z diety tłuszczów zwierzęcych (zastąpienie ich olejami roślinnymi) oraz produktów wysokoprzetworzonych takich jak: cukier, sól, białko, mąka itp.
Preorientacja w kierunku wegetarianizmowi. Spożywanie dużych ilości warzyw, owoców roślin i wód.